Caz ve Öykü İki Eski Dost mu ?

C

 

Caz ve kısa öykünün, Amerika’ da toplumun kültürel bilinçliliğindeki yol alışı  neredeyse aynı yönde ve zamanda gerçekleşir. İnsanlar caz dinlemeyi çok sevdikleri dönemde aynı coşkuyla kısa öyküler okur ve bu iki tutku hakkında, Amerikan kültürünün önemli iki unsuru olduğu konuşulur. 19. yüzyılın sonlarına doğru New  Orleans , yeni dünyada Siyahların bateri sahibi olmaya izin verildikleri  ilk yerdi. Bu müzik insanların kendilerini özgür hissettiriyor hatta yaşadıklarını  fark ettiriyordu. New Orleans’ ta hayat müzikle farklı akıyordu, herkes sokaklarda özgürce dans ediyor, günün ortası veya hafta ortası olması hiç önemli değildi, bu New Orleans Caz’ıydı ve herkes bu şenlik havasını seviyordu. Kuralları, rutini yıkarak kendi hayat ritmine asılmak demekti. Bu şehirde Caz, monotonluğu ezen yüksek yaşama gücüyle tam olarak mutluluktan havaya uçmaktı.

Amerika ‘nın dünyaya açıldığı bir başka kültürel değer de kısa öyküdür. Poe, Melville, Fitzgerald, Hemingway ve elbette daha birçok yazar ve şair. Bu ülkede  öykü bir lüks değil bir ihtiyaçtan, zorunluluktan doğmuştur. Amerika 19.yüzyıl sonu değişimde öncülük ediyor,  macera arayıcılar yeni fırsatlar için ülkenin  batısına doğru yolculuk ediyordu. Bir kentten diğerine sürekli göç ederken , hayatları uzun bir romanı baştan sona merak edip okumak için yeterli rahatlıkta değildi. Bunun aksine, Irving veya Melville’in kısa öyküleri gibi tek oturmada rahatlıkla okunabilir eserler tercih ediliyordu. Kısa öykülerin gazete ve dergilerde yine kısalığı nedenli rahatlıkla yayımlanabilir oluşu kısa öykünün popülaritesini giderek artırmıştı. Modern öyküyü Irving ve Melville’in başlatmasıyla, okurun bu muhteşem ilgisini Poe ve Hawthorne sürdürmüştür. Kısa öykü Amerika ‘da Faulkner, O’connor, Jhon Cheever, Salinger ve Jhon Updike  gibi daha bir çok ünlü yazarla popülaritesini devam ettirmişti. Yirmi birinci yüzyılın başlarında caz ve kısa öykünün popülerlikten çok entelektüel bir tercih olduğunu söylemek mümkün. Seçkin bir okurun öykü okuyabileceğini düşünürsek cazı da yine seçkin bir müzik dinleyicisinin seveceğini söyleyebiliriz. Demek oluyor ki, yüzyıllar arkadaşlığı olası devam edecek olan öykü ve caz gerçekten de iyi iki yol arkadaşı.