İçinizden Kolaylıkla Çıkmayacak Bir Novella : Kâtip Bartley – Melville

İ

İlk kitap tanıtımımda, özellikle söylemek isterim ki sevgili kitapseverlere bahsedeceğim kitaplar, benim sevdiğim tarz olan çoğunlukla novella, novelette ve öykü kitapları olacaktır. Sosyal medyada dolaşan kitaplardan ziyade, kendi okuduğum ve sevdiğim kitapların kişisel bakış açısıyla incelemesi olacaktır. Türk öykü kitaplarına da, yine subjektif beğenilerim yön verecektir. Her kitabın değerli olduğunu bilmekle birlikte, aslında kitap ve okur arasındaki ilişkinin, okuma birikimi, yaş, ilgi alanları, dil ve anlatım gibi farklılaştıran öğelere bağlı seçimler olduğunu düşünmüşümdür.  Dolayısıyla, benim önerdiğim bir kitabı sevmemek gibi bir olasılık, aynı düşünmemek ve aynı hissetmemek özgürlüğü olağandır.

İlk kısa kitap seçimimi Herman Melville’in  ‘Kâtip Bartleby’ yönünde yaptım. Bu eser Melville’in en bilinen ünlü kitabı olmamakla birlikte, kitabın bitişiyle birlikte bize tuhaf bir hüzün bırakan son derece etkileyici bir novellasıdır. Olay örgüsü kolaylıkla anlaşılmakla birlikte, okur ilk baştaki bazı karakterlerin tanımlamalarına anlam veremeyebilir, ancak bu detaylar aradaki bazı belirsiz gibi görünen iletişim gerginliklerini anlamamızda gereklidir.

Kitabın kahramanı Kâtip Bartley’dir, anlatıcı ise onun patronu avukattır. Elbette konuyu anlatıp, kitabı okumanın keyfini kaçırmak istemem. Burada anlatıcının farklı olması, olayları veya hisleri anlatıcının gözüyle ve okurun gözüyle iki açıdan bakmamızı sağlayarak en son asıl Katip Bartley’in kafasında dolaşanları merak etmemizi, neden diye sormamızı kuvvetlendiriyor. Genellikle ben, kahramanın birinci şahıs anlatımıyla eş olan kitapları daha çok severim, ama bu kitapta anlatıcının farklı oluşu en iyi olay örgüsü kuruluşu olmuş. Eğer biraz daha içerikten bahsetmeye devam edersem, sanırım her şeyi anlatacağım.

Kitap okuma keyfine müdahale etmeden, şunu en son söylemek isterim; kitap bittiğinde uzun süre Kâtip Bartley aklınızın bir köşesinden çıkmayıp, hayattaki kalabalığın, yüksek seslerin içinde bütün sessizliğiyle yanınızda dolaşacak. Katip Bartley sevdiğiniz bir dostunuz olacak. Keyifli okumalar, sevgili kitapseverler…

(Kolektif Kitap 2016 Basım – Türkçesi Özlem Yüksel 2015)